
HENK HELMANTEL
https://www.helmantel.nl

Henk Helmantel
Tussen Groningen en de Eemshaven ligt het oude terpdorp Westeremden. Hier staat
de herbouwde middeleeuwse pastorieboerderij van Henk en Barbara Helmantel. Deze
woning kenmerkt de belangstelling van deze schilder voor het verleden. Op de
plaats van zijn huidige woning was in 1914 een villa voor de dominee neergezet.
Nadat Helmantel in 1967 hier de eigenaar van werd, ontdekte hij in de tuin de
fundering van de oude middeleeuwse pastorie, in Groningen een Weem genoemd. Na
enige jaren rijpte het plan om deze oude pastorie weer op te bouwen. De herbouw
gebeurde tussen 1974 en 1981 in twee fasen. Het laatste gedeelte, de vroegere
schuur, is nu een riante expositieruimte voor de vaste collectie van zijn eigen
werk.
Henk Helmantel's contact met de beeldende kunst bestond aanvankelijk uit
zwart-wit reprodukties, die in bladen als "De Spiegel" stonden. Zijn eerste
echte confrontatie met de oude meesters vond plaats in 1960, toen hij vijftien
jaar was. Een oud-predikant van Westeremden, dominee Nomen, nodigde hem uit om
een week in Wormerveer te logeren. Met fiets en al liftte Helmantel op een
vrachtwagen naar Wormerveer, vanwaar hij dagelijks naar het Rijksmuseum
vertrok. "Ik heb daar urenlang zitten kijken....dat was voor mij een
openbaring..."
Van 1961 tot 1965 bezocht hij de kunstakademie Minerva in Groningen. Hij kwam
hier in meer dan één opzicht in een volstrekt andere wereld terecht. De wijze
waarop in het gezin Helmantel het geloof in praktijk werd gebracht, de
wekelijkse kerkgang en het gereformeerde leven als geheel hadden hem niet, als
zovele leeftijdgenoten, van het geloof vervreemd. Het waren belangrijke
faktoren geweest in zijn eigen groei naar de aanvaarding van het christelijk
geloof. Dit geloof nu werd van alle kanten aan de akademie als overbodig en
verjaard verklaard. Daarbij kwam dan ook nog zijn liefde voor de oude
schilderkunst. Sommige leraren deelden die liefde, anderen wilden - in
navolging van de ontwikkeling der moderne kunst - met deze traditie radikaal
breken. Vele medeleerlingen deelden dit verlangen, deze hang naar een volstrekt
nieuwe stijl, zonder "de ketenen der traditie". Dat het verlangen naar iets
nieuws wel degelijk boeiende kunst kan voortbrengen, ontkent Helmantel niet.
Mondriaan en Malewitch, karel Appel en Mark Rothko zijn voor hem voorbeelden
van kunstenaars die in hun zoektocht naar nieuwe vormen met boeiende resultaten
zijn gekomen. Maar wanneer die resultaten tot de maatstaf van alle hedendaagse
kunst wordt gemaakt, of wanneer een kunstwerk niet meer mag worden beoordeeld
met objektieve maatstaven als compositie, kleurstelling enzovoort, dan verwordt
Moderne Kunst tot een ideologie.
Ondertussen is Helmantel gewoon een schilder van de twintigste eeuw. U kunt dat
zelf constateren door te kijken en te vergelijken. Hij mag inspiratie putten
uit het werk van illustere voorgangers, hij mag graag oude voorwerpen met een
"verleden" schilderen; zijn werk is gemaakt door een schilder die in de
twintigste eeuw zijn opleiding en vorming heeft gehad. Zijn werk vindt in brede
kringen en internationaal grote waardering. Een hoogtepunt was een
tentoonstelling in 1997 in Taiwan, waar honderd werken uit zijn eigen collectie
in een fraai museum tentoongesteld werden. Voorts waren er tentoonstellingen in
de USA, in Duitsland, Tsechië, Maleisië, Engeland, Frankrijk en Indonesië. In
Nederland was zijn werk te zien in het Singermuseum, en in het kloostermuseum
in Ter Apel, nu voor de tweede keer vanaf 13 november. Jaarlijks trekken in de
zomer duizenden mensen naar Westeremden om te genieten van de prachtige Weem,
de tuinen er omheen, de oude Andreaskerk en het tentoongestelde werk uit eigen
collectie. Schilderijen die gemaakt zijn door een schilder die nog steeds
gelooft in de schoonheid als een wezenlijk doel van zijn arbeid met penseel,
paletmes en olieverf.
Bron: https://www.artrevisited.nl
Ps: interessant filmpje: https://www.webwerkt.nl/1280/03/helmantel.htm
|